Looking for all Articles by Philippa Cochrane?

Nithean a tha mi airson a Chomharrachadh – molaidhean sgrìobhaidh

Creative writing exercises based on the theme of Celebration

Language: Gaelic
Genre: Inspiration
Age group: Adults
Audience: Adults

Last updated: 14 June 2021

Ged a dh’fhaodadh na dòighean sam bi sinn a’ dèanamh subhachas a bhith a’ coimhead beagan diofraichte an-dràsta, tha dòighean ann fhathast san urrainn dhuinn an subhachas a roinn. Tha beatha air a bhith cho neònach thar na bliadhna a dh’fhalbh agus tha an t-àm ri teachd cho neo-aithnichte, agus gu bheil mòran againn air a bhith a’ cur dlùth-aire air faighinn troimhe sa gheàrr-ama a-mhàin. Tha sinn a’ cuimseachadh air a’ chabhsair a tha dìreach fo ar casan, seach a bhith a’ togail ar cinn gus coimhead air fàire.

Airson a’ mholaidh sgrìobhaidh seo, bu mhath leinn nan smaoineachadh tu air cò ris a tha thu a’ coimhead air adhart, dè na clachan-mìle eile a tha thu airson a chomharrachadh, dè na gnìomhachdan bhon bheatha nas fhosgailte a bheir ort dannsa le toileachas?

Tha trì cruthan bàrdachdail ris as dòcha bu mhath leat tionndadh le do mhac-meanmhainn:

Blàthachadh: Dè bu mhath leat?

Dè na nithean a tha air do chumail a’ dol tron bhliadhna mu dheireadh. Dh’fhaodadh gur e àite a tha sin air am bu mhath leat tadhal, cuideigin a bu mhath leat fhaicinn, tachartas a bu mhath leat a fhrithealadh no ’s dòcha gu bheil e cho sìmplidh ri tachartas làitheil – tadhal air an leabharlann, còmhradh ri srainnsear ann an ciutha airson bus, ag òl teatha aig bòrd caraid gaolach, glacadh le caraid.

Dian-lorg:

Dàn giorraichte

Ann an dàn acrostaig, faodaidh a’ chiad, an litir mu dheireadh no an litir mheadhanach anns gach loidhne, a bhith air an leughadh dìreach gus facal no abairt mu bheil an dàn, a dhèanamh.

Dèan liosta de fhacail shingilte no abairtean goirid a tha a’ glacadh na nì a tha thu ag iarraidh. Dh’fhaodadh seo a bhith:

Dàn Liosta

Tha dàin liosta a’ glacadh na h-ìomhaigh no a’ bheachd le bhith a’ dèanamh liosta de na h-eileamaidean uile mu dheidhinn, a tha am bàrd airson a thaisbeanadh. Faodaidh iad a bhith èibhinn, no bogach, no buillle fhaireachdainneil a lìbhrigeadh, a rèir cò air a tha an liosta a’ cuimseachadh agus mar a tha e a’ fàs tron dàn.

Dèan liosta de gach diofar taobh ded rùn ris a bheil thu a’ coimhead air adhart – dh’fhaodadh seo a bhith a’ gabhail a-steach:

Dàn nìtheil

Tha dàin nìtheil a’ giùlain am brìgh nan cruth – tha na facail sgrìobhte air an duilleig gus dealbh a dhèanamh. Faodaidh seo a bhith glè shìmplidh – mar thriantan, cearcall no ceàrnag – no nas toinnte leithid taigh, craobh no beathach.

Smaoinich air na cumaidhean no dealbhan sìmplidh a tha thu a’ faicinn co-cheangailte ris an nì a tha nad rùn. Sgrìobh sìos beagan dhiubh a tha thu a’ smaoineachadh a bhiodh na chumadh math airson dàn. Am faodadh iad a bhith rudeigin coltach ri:

Tòisich a sgrìobhadh

Thoir sùil air na notaichean a rinn thu aig àm nan eacarsaichean blàthachaidh agus dian-lorg agus tagh an cruth mu bheil thu air do bheò-ghlacadh airson dàn a sgrìobhadh. Gu h-ìosal, tha beagan nithean airson smaoineachadh mun deidhinn agus beagan dhàin mar bhrosnachadh.

Dàn giorraichte

Tha an cruth seo a’ ceadachadh dhut a bhith aig an ìre as eas-chruthaich nad sgrìobhadh – aon uair ’s gu bheil do litrichean agad mar thoiseach is deireadh nan loidhnichean, tha mar a gheibh thu eatarra suas riut fhèin. Tha dàn acrostic a’ ceadachadh dhut fillidhean eile a chur ri brìgh an dàin, chan fheum thu cuspair an dàin iomradh a dh’aon ghnothaich, a tha a’ ceadachadh dhut cluich mun cuairt le d’ iomradh agus ìomhaighean.

Tagh am facal no abairt air a bheil thu airson do dhàn a thogail agus an uair sin coimhead ri cuid de na nithean eile a sgrìobh thu san dian-lorg agad agus faic ciamar as urrainn dhut an gabhail a-steach don dàn.

Brosnachadh

Faodar acrostan a chleachdadh anns gach cruth sgrìobhaidh – gus teachdaireachd a bharrachd a shealltainn. Thoir sùil air an litir liubhairt, sgrìobhte dìreach às dèidh Charlottesville, bho Chomataidh Ealain is Daonnachdan a’ Chinn-suidhe(this link will open in a new window) – far a bheil a’ chiad litir de gach paragraf a’ litreachadh “RESIST”.

No an dàn bho John Cage, Thar-shluaghadh agus(this link will open in a new window) Ealain.

Dàn liosta

Tha dàin liosta dìreach mar sin – liosta de nithean, amharcan, smuaintean. Faodaidh iad a bhith meallta sìmplidh; tha an cleas nan sgrìobhadh ann mar a dh’òrdaich thu agus mar a cheangail thu na h-eileamaidean air an liosta agad.

Brosnachadh

Liosta Ri Dhèanamh Mhàirnealaiche le Brian Bilston(this link will open in a new window) Tha an dàn èibhinn agus glè aithriseach seo le Brian Bilston a’ taisbeanadh cumhachd a bhith a’ cur sgeama comhardaidh ris an dàn liosta agad, agus ag ath-aithris prìomh fhacail is abairtean.

How to be Hunted as a Witch; pàirt 1 le Catherine Simpson(this link will open in a new window)

How to be Hunted as a Witch; pàirt 2 (2017) le Catherine Simpson(this link will open in a new window)

Tha an dà dhàn seo a’ sealltainn cho cumhachdach sam faod dàin liosta a bhith.

Dàn Nìtheil

Faodaidh dàin nìtheil a bhith glè ioma-lùbach, a’ tarraing loidhnichean deilbh le facail dhàin no faodaidh an cumadh a bhith mar rudeigin glè shìmplidh, air a choileanadh dìreach le bhith a’ cleachdadh a’ bhàr-beàirn. Coimhead ris na h-ìomhaighean a tha thu air a liostadh agus smaoinich air mar a b’ urrainn dhut na cumaidhean sin a choileanadh a’ cleachdadh fhacail. Dh’fhaodadh tu:

Brosnachadh

Fox le Julia Gomez(this link will open in a new window)

The Mouse’s Tail le Lewis Carroll(this link will open in a new window)

40 Love le Roger McGough(this link will open in a new window)